Ο αυτισμός είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, τη συμπεριφορά και την επικοινωνία. Πολλά άτομα με αυτισμό συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις που αφορούν την ψυχική τους υγεία, πράγμα που σημαίνει ότι χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα. Οι συχνές ψυχικές διαταραχές καθιστούν την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη και ολιστική προσέγγιση στην υποστήριξη αυτών των ατόμων αρκετά σημαντική.Η ολιστική προσέγγιση στην ψυχική υγεία των ατόμων με αυτισμό επισημαίνει τη σημασία της αντιμετώπισης του ατόμου ως ένα σύνολο, με έμφαση στην ψυχολογική, συναισθηματική, σωματική και κοινωνική ευημερία.
Κατανόηση του Αυτισμού και των Συναφών Ψυχικών Προκλήσεων
Τα άτομα με αυτισμό συχνά αντιμετωπίζουν κοινωνικές και επικοινωνιακές δυσκολίες που μπορεί να οδηγήσουν σε κοινωνική απομόνωση, άγχος ή ακόμα και κατάθλιψη. Επιπλέον, η αλλαγή στο περιβάλλον ή η υπερφόρτωση αισθήσεων μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικές αντιδράσεις που εντείνουν τα ψυχικά συμπτώματα. Για παράδειγμα, παιδιά ή ενήλικες με αυτισμό μπορεί να δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ή να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία και άγχη.
Τα άτομα με αυτισμό συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά προβλήματα. Ειδικά σε νεαρή ηλικία, είναι συχνές οι διαταραχές όπως το άγχος, η κατάθλιψη, οι φοβίες και οι διαταραχές συμπεριφοράς. Αυτό συμβαίνει γιατί οι δυσκολίες στην επικοινωνία και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μπορεί να δημιουργήσουν αίσθημα απομόνωσης και άγχους.
Ψυχολογική Υποστήριξη: Στρατηγικές και Θεραπείες
Η ψυχολογική υποστήριξη για άτομα με αυτισμό είναι καθοριστική για την ψυχική ευημερία τους καθώς επίσης πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες δυσκολίες στην επικοινωνία και στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Προσεγγίσεις όπως η Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) μπορεί να είναι αποτελεσματικές, ειδικά όταν τροποποιούνται για να ανταποκριθούν στα αυτιστικά χαρακτηριστικά. Η CBT μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με αυτισμό να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, καθώς και να μάθουν στρατηγικές για τη μείωση του άγχους και της απογοήτευσης.Ωστόσο, η θεραπεία αυτή χρειάζεται να τροποποιηθεί, χρησιμοποιώντας οπτικά εργαλεία, απλές φράσεις και προσαρμοσμένες στρατηγικές.
Ατομικές ή Ομαδικές Συνεδρίες για Κοινωνικές Δεξιότητες: Η εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες μπορεί να ενισχύσει την ικανότητα του ατόμου να αλληλεπιδρά με άλλους και να κατανοήσει καλύτερα τις κοινωνικές συμπεριφορές. Αυτές οι δεξιότητες είναι σημαντικής αξίας για την ένταξη του ατόμου στην κοινωνία και για τη μείωση του άγχους που προκύπτει από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Σωματική Υγεία και Ψυχική Ευημερία
Η σωματική υγεία επηρεάζει άμεσα την ψυχική κατάσταση. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να ωφεληθούν σημαντικά από τακτική σωματική άσκηση. Η σωματική δραστηριότητα μειώνει το άγχος, αυξάνει την ενέργεια και βελτιώνει τη διάθεση. Ακόμα, οι τεχνικές χαλάρωσης και αναπνοής είναι πολύ αποτελεσματικές για τη μείωση των συναισθηματικών πιέσεων και του άγχους που προκαλείται από τις υπερβολικές αισθητηριακές πληροφορίες.
Επιπλέον, τόσο η διατροφή όσο και ο ύπνος έχουν σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία. Ένα υγιεινό διαιτολόγιο μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και τη συγκέντρωση, ενώ βοηθά και στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Επιπλέον, ένα ισχυρό, υγιές σωματικό υπόβαθρο μπορεί να ενισχύσει τη γενικότερη ευημερία και να μειώσει τις πιθανότητες ανάπτυξης ψυχικών διαταραχών.
Κοινωνική Υποστήριξη και Ένταξη
Τα άτομα με αυτισμό χρειάζονται υποστήριξη για να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες και να ενταχθούν στην κοινωνία. Η κοινωνική απομόνωση είναι συχνή και αυξάνει την πιθανότητα ψυχικών προβλημάτων. Ένας υποστηρικτικός κοινωνικός κύκλος, συμπεριλαμβανομένων της οικογένειας, των φίλων και των επαγγελματιών, είναι κρίσιμος για την ψυχική ευημερία τους.
Επιπρόσθετα, η συμμετοχή σε ομάδες και δραστηριότητες μπορεί να μειώσει τη μοναξιά και την απομόνωση. Η κοινωνική αλληλεπίδραση επιτρέπει στο άτομο με αυτισμό να βιώσει τις σχέσεις με άλλους, να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του και να αισθανθεί αποδοχή.
Συμπεράσματα
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, η ολιστική προσέγγιση στον αυτισμό και την ψυχική υγεία είναι μια ολοκληρωμένη στρατηγική που αναγνωρίζει και αντιμετωπίζει την ψυχική, συναισθηματική, κοινωνική και σωματική ευημερία των ατόμων με αυτισμό. Εστιάζοντας σε μια εξατομικευμένη και πολυδιάστατη υποστήριξη, η προσέγγιση αυτή μπορεί να ενισχύσει την ποιότητα ζωής τους, να μειώσει τα επίπεδα άγχους και να βοηθήσει στην ανάπτυξη των κοινωνικών και επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων. Η κατανόηση, η υποστήριξη και η αποδοχή του αυτισμού, τόσο από την οικογένεια όσο και από την κοινωνία, είναι σημαντική για να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που θα επιτρέπει σε κάθε άτομο με αυτισμό να ζήσει μια πλήρη και ευτυχισμένη ζωή.
Ιωάννα Μαστορέλη
Ψυχολόγος
Βιβλιογραφία
Bishop-Fitzpatrick, L., Mazefsky, C. A., Minshew, N. J.& Eack, S. M. (2015) Therelationship between stress and social functioning in adults with autism spectrumdisorder and without intellectual disability. Autism Research, 8(2), 164-173.
Clark, M., Adams, D. (2021) Resilience in Autism and Intellectual Disability: a SystematicReview. Review Journal of Autism and Developmental Disorders.
Magiati, I.& Howlin, P. (2019) Adult Life for People with Autism Spectrum Disorders. InF.R. Volkmar(Ed.), Autism and Pervasive Developmental Disorders(pp. 220-248).Cambridge: Cambridge University Press.
Mukaddes, N. M., Hergüner, S.&Tanidir, C. (2010) Psychiatric disorders in individualswith high-functioning autism and Asperger’s disorder: similarities and differences.The World Journal of Biological Psychiatry: the official journal of the World Federationof Societies of Biological Psychiatry, 11(8), 964-71.
